W powiecie działdowskim po II wojnie światowej nie było żadnych księgozbiorów. Książki z bibliotek szkolnych i Towarzystwa Czytelni Ludowych zostały rozproszone. Część z nich została przez mieszkańców ofiarowana powstającym bibliotekom. Już w czerwcu 1945 roku poczyniono wstępne przygotowania do zorganizowania biblioteki powszechnej. Zajeła się tym Bronisława Koczocik nauczycielka szkoły podstawowej i równocześnie przewodnicząca Miejskiej Komisji Oświaty i Kultury. Powołano „Komisję Doboru Książek”. Książki gromadzono w tymczasowym pomieszczeniu w szkole. Do selekcji i ich katalogowania zaangażowano bibliotekarkę Kazimierę Mazolfową. W chwili otwarcia biblioteki, w dniu 2 lipca 1945 roku, księgozbiór liczył 116 tomów. We wrześniu 1945 roku młodzież gimnazjalna zorganizowała zbiórkę książek po domach. W tym czasie biblioteka otrzymała lokal w rynku, w byłym hotelu „Masovia”, który zajmowała do października 1991 roku. W dniach 7-14 października 1945 roku Miejska Komisja Oświaty i Kultury zorganizowała „Tydzień Książki”. Na program złożyły się: – zbiórka pieniężna na ulicach miasta, – zbiórka książek po domach, – akademia i zabawa taneczna. W końcu 1945 roku biblioteka posiadała 783 woluminy, a korzystało z niej 158 czytelników. Państwowa sieć bibliotek publicznych zaczęła powstawać w 1946 roku, po ogłoszeniu Dekretu o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi. Do zakładania i utrzymywania bibliotek publicznych zobowiązane były właściwe związki samorządowe. Tworzenie sieci bibliotek publicznych realizowano w porozumieniu z administracją szkolną. 15 października 1946 roku powstała Powiatowa Biblioteka Publiczna, której regulamin przewidywał wypożyczanie książek punktom bibliotecznym, tworzonym przez bibliotekę powiatową na terenie powiatu w poszczególnych gminach, bibliotekom miejskim i gminnym, bibliotekom organizacyjnym, zespołom kształcenia dorosłych. Pierwszym kierownikiem została nauczycielka Czesława Rowicka. Z dniem 1 września 1947 roku kierownictwo biblioteki objęła nauczycielka Benigna Pszenna, która pełniła tę funkcję do przejścia na emeryturę 31 sierpnia 1973 roku. W roku 1955 nastąpiło połączenie Powiatowej Biblioteki Publicznej z Miejską. Połączone zostały księgozbiory, środki i etaty. Powstała Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Działdowie. W roku 1963 sieć bibliotek w powiecie działdowskim była już pełna. W lipcu 1965 roku powstał Oddział dla dzieci. Przed jego otwarciem, dla dzieci wydzielono księgozbiór w wypożyczalni dla dorosłych. W 1974 roku powstała Filia Biblioteczna w działdowskim szpitalu. 5 marca 1973 roku nadano statut Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Działdowie. 2 sierpnia 1976 roku zatwierdzono statut Miejskiej Biblioteki Publicznej w Działdowie. 25 kwietnia 1987 roku zatwierdzono statut Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej w Działdowie. 26 czerwca 1992 roku nadano statut Miejskiej Bibliotece Publicznej w Działdowie. 22 października 2001 roku nadano bibliotece statut gminnej instytucji kultury.